Özetle; zehirli gaz dolu bir kavanoz ve bir adet kediyi bir kutuya kapatırız. (evde denemeyiniz, zaten niye deneyesiniz ki?) kedinin kavanozu kırıp kırmadığını göremediğimiz için "kedi canlıdır" veya "ölüdür" diyemeyiz; kedi hem ölüdür hem canlıdır.
 |
| Muallak Kedi |
Görmemişler gibi "vay babağn kemüğüne! ne kadar ilginç ve çarpıcı fikir bu ya rabbülalemin!" diyen bazı kardeşlerimiz kusura bakmasınlar; böyle saçmalık olmaz! O kadar kolay mı olm bu işler?
Öte yandan aklı evvel bir kardeşimizin yumurtladığı bir fikir olarak "az bekleyelim kedi miyavlar zaten" düşüncesi de hakikate yaklaşmakla birlikte fikrin sahibi az biraz odun olduğundan bu kafayla hakikate bir ağaç hızında yaklaşacaktır büyük ihtimalle. Zira mevzubahis deney varsayımsal bir deney olup her şeye uygulanabilir ve iddia: cisim ne olursa olsun kutuyu açmadan son durumu bilemeyeceğimiz şeklindedir. Yani kutudaki şey çenesi düşük bir kedi olmasa da deneyin yapılabilmesi lazım.
Fakat Ahşapcan kardeşimizin fikri büsbütün avanakça bir fikir de değildir, zira bir cismin dünyanın geri kalanıyla olan olağan bağlantısını kestiğinizde cismin olağan davranışlarında da muhakkak bir takım değişiklikler olacaktır. Bu cismin canlı olması da gerekmez; sadece gözlemlemenin dahi davranış değişikliği getirdiğini göz önünde bulundurursak, izolasyonun değişiklik oluşturmaması düşünülemez. Aynı şekilde cisimle aramızdaki bilgi akışının da kesilmiş olması başlı başına olağan akışı bozan bir durum olduğundan yeni bilgi gelmemesi dahi mantıksal süreçleri etkileyecektir, nötr değildir.
Schrödinger'in Kedisi deneyine yaptığımız eleştirinin mantıklı bir yönü daha vardır:
ZAMAN.
Kutuyu açıncaya kadar hem ölü hem diri varsayımı aynı zamanda zamana karşı da hayli dirençsiz bir varsayımdır. Kutuyu kapattıktan 20 yıl sonra zehir kavanozu kırılsa da kırılmasa da kedinin ölümlü olması hasebiyle kutunun içindeki durum zamanla netleşecek ve ihtimallerin sayısı azalacaktır.
Kutunun içindeki taş olsaydı da farketmezdi. Belki daha yavaş değişime uğrardı, ama taş bile olsa zamanla değişim o kadar kaçınılmazdır ki bu artık sadece bir zaman meselesidir. ortalama bir kedinin ömrü azami 20 yıl olduğundan denklemin ihtimalleri seyreltip sonuca vardırması kedi için 20 yıldır. Taş için bu süre belki 20 yıl değil de 20 milyon yıldır; ama bir süre sınırı vardır ve er veya geç doğa denklemi dengeleyecektir.
